Draf- en rensport

Drafsport is de tak van paardensport waarbij paarden, dravend voor een sulky met daarop een pikeur gezeten, als eerste de finishpaal moeten zien te bereiken. De hiervoor gebruikte paarden zijn speciaal voor dit doel gefokt en de kampioenen zijn echte beroemdheden. Zulke paarden spreken tot de verbeelding. In Zweden is de drafsport één van de belangrijkste sporten en de cracks hebben daar een eigen fanclub en worden op de koersbanen fanatiek aangemoedigd. Ook Frankrijk, Duitsland, Italië en de USA zijn drafsportbolwerken. In Nederland gaat het wat kleinschaliger toe, maar met onze paarden doen wij internationaal aardig mee.
De beste draver ter wereld in de periode 2000-2002 was de Italiaanse hengst Varenne, die in eigen land nog mateloos populair is. Daar wordt hij "Il Capitano" (de kapitein) genoemd en hij kwam in zijn topjaren vaker op televisie dan premier Berlusconi zelf.
Bij de rensport galopperen Engelse of Arabische Volbloedpaarden met een jockey op de rug om het hardst. Rennen worden in Nederland alleen op de renbaan van Duindigt georganiseerd tussen de harddraverijen door en worden op deze website verder niet behandeld.

(Door te clicken op onderstaande onderstreepte tekst, springt u snel door dit verhaal)

1. draverijen en rennen
2. drafbanen in Nederland
3. totalisator
4. draverfokkerij
5. bekende namen
6. klassieke koersen
7. kortebaan
8. verdere informatie


rechts ziet u Varenne

1. Draverijen en Rennen:
verklaringen:
- Draven/draf: zwevende gang van een paard, waarbij rechter voorbeen en linker achterbeen gelijktijdig naar voren en naar achteren worden bewogen. En natuurlijk gaat ook het andere diagonale benenpaar gelijk. Eigenlijk net zoals een mens hardloopt.
- sulky: karretje met twee fietswielen en twee "bomen" waartussen het paard draaft
- pikeur: de rijder, die op de sulky achter een harddraver zit
- jockey: de rijder, die op het zadel van een renpaard zit
- draverij: wedstrijd tussen harddravers met pikeurs op de sulky
- monté-draverij: wedstrijd tussen harddravers met rijd(st)ers op het zadel
- ren: wedstrijd tussen volbloedrenpaarden in galop met jockeys op het zadel
- koers: draverij of ren
- (ren)baan: piste waar koersen worden georganiseerd
- autostart: start waarbij dravers starten achter de start-auto met vleugels
- bandenstart: start waarbij dravers rondjes draaien tussen over de baan gespannen elastieken. De betere paarden moeten 20 of 40 m voorgift geven. Na de tekst "Klaarmaken ... op uw plaatsen 1, 2, 3, af!" schieten de elastieken weg.
- prijzengeld: de eigenaren van de eerste vijf aankomende paarden in een koers ontvangen prijzengeld en soms een ere-prijs (beker, paardendeken, etc.). De eerste prijs varieert van ca. 400 Euro in een koers voor beginners tot 70.000 Euro voor de Derbywinnaar. De tweede prijs bedraagt meestal de helft van de eerste prijs en de derde daar weer de helft van, enz.
- kilometertijd: omdat draverijen over verschillende afstanden worden gelopen, wordt de gemiddelde snelheid in een koers uitgedrukt in de tijd over 1 kilometer. Ook het record van een paard wordt in deze tijd uitgedrukt. Het wereldrecord staat op naam van de Amerikaanse hengst Pine Chip met een tijd van 1.09,0 wat overeenkomt met een snelheid van 52,174 km/h! Varenne heeft het Europees record op zijn naam met 1.09,6. Een middelmatige kilometertijd van 1 minuut 20 seconden komt toch nog overeen met 45 km/h!
- zweepgebruik: om het paard in de eindfase van een koers aan te moedigen mogen pikeurs en jockeys beperkt gebruik maken van de zweep. Het mag echter geen mishandeling zijn en het aantal slagen is in Nederland aan een maximum gebonden. Misbruik wordt bestraft. Trouwens, als een paard moe is, werkt de zweep vaak averechts.
- doping: er vindt regelmatig dopingcontrole plaats: Dit gaat steeksproefgewijs in normale koersen en volgens een vast stramien in hoog gedoteerde koersen.
- training en verzorging: koerspaarden zijn top-atleten, die een optimale conditietraining en verzorging moeten krijgen, anders presteren ze niet goed. Koerspaarden behoren tot de best verzorgde dieren in het land.
- dravernamen: alle in hetzelfde jaar geboren draverveulens krijgen een naam, met dezelfde beginletter. In 2002 is dat de letter U. Je kunt dus aan de naam zien hoe oud een draver is. "Right Side Up" is in 2002 drie jaar oud. In Nederland worden de letters Q en X overgeslagen (vroeger niet, want toen was er nog een Quicksilver S). Ook in Frankrijk en Italië werkt men met vaste beginletters, alleen niet dezelfde als bij ons. België loopt wel gelijk met ons door het alfabet heen.

terug naar het begin

hop, hop, hop
paardje in galop

De eindsprint in een Ren op Duindigt.

2. Drafbanen in Nederland:
Draverijen zijn in Nederland populairder dan rennen. Alleen op Duindigt worden naast draverijen ook enkele rennen georganiseerd voor Engelse en Arabische Volbloeds.
Er zijn banen waarop wekelijks wedstrijden worden gehouden, soms seizoengebonden, te weten:
- Wolvega: wekelijks op zaterdag tussen 15:30 en 20:00 uur (hele jaar)
- Duindigt (Wassenaar): wekelijks op zondag tussen 13:00 en 17:00 uur (mrt-nov)
- Duindigt (Wassenaar): wekelijks op woensdag tussen 14:00 en 18:00 uur (mrt-nov)
- Alkmaar: wekelijks op zondag tussen 13:00 en 17:00 uur (dec-mrt)
- Alkmaar: wekelijks op maandag tussen 18:00 en 22:00 uur (mrt-nov)
- Groningen: wekelijks op woensdag tussen 15:00 en 19:00 uur (mei-okt)

Op de volgende banen wordt slechts enkele keren per jaar gekoerst op een grasbaan:
- In Friesland: Joure
- In Groningen: Sappemeer - Aduard - Eenrum - Leek
- In de Noord-Oostpolder: Emmeloord

Kortebaan: In tal van dorpen in Noord-Holland, maar ook enkele in Zuid-Holland en Friesland, wordt tijdens de feestweek een kortebaan-wedstrijd georganiseerd.
Totaal zijn er bijna 30 van zulke wedstrijden en voor verdere informatie: zie menu aan de linkerkant.

terug naar het begin

Koers in Alkmaar

Het publiek kan de paarden bijna aanraken.

3. Totalisator:
Het wedden op paarden is al zo oud als de sport zelf. Waarschijnlijk is het ooit zo begonnen: "wedden dat mijn paard sneller voor de kar draaft dan het jouwe?"
Men kan verschillende soorten weddenschappen (spelsoorten) afsluiten bij de totalisator:
- plaats: het gekozen paard moet bij de eerste drie aan de finish van een koers zitten
- winnend: men moet de winnaar van een koers raden
- duo: men moet de winnaar en de tweede aankomende van een koers raden
- trio: men moet de eerste drie aankomenden van een koers raden
- kwartet: men moet de eerste vier aankomenden van een koers raden
- V-75: men moet de winnaars van 7 opeenvolgende koersen raden
Deze weddenschappen staan hier in volgorde van moeilijkheidsgraad. Er zijn steeds meer mogelijkheden, dus het wordt moeilijker om te raden. Voor de uitbetaling van een goed geraden weddenschap wordt het totaal op deze spelsoort in een koers ingezette bedrag gedeeld door het aantal juiste weddenschappen. Hoe minder mensen het goed geraden hebben, des te meer geld men ontvangt. Record-uitbetaling van het V-75 spel bedraagt op dit moment enkele miljoenen euro's voor een inzet van 6 cent.
Van de ingezette gelden wordt een bepaald percentage ingehouden, waarmee de organisatie en het prijzengeld van de koersen wordt betaald. Draf- en rensport kunnen niet bestaan zonder totalisator. Het inhoudingspercentage bedraagt ca. 30 % en dat is (veel) lager dan dat van de bekende loterijen. Aan de wedders wordt dus (veel) meer uitgekeerd dan bij de loterijen of andere kansspelletjes. Bovendien heeft de wedder op de paardenkoersen zijn kansen in eigen hand. Hij kan zijn weddenschappen naar eigen inzicht afsluiten, gebruik makend van de informatie die in het programmaboekje staat vermeld of van zijn eigen oplettendheid.
Men kan weddenschappen afsluiten op de koersbanen en in een dertigtal wedkantoren (van Champion's) in Nederland, die dagelijks geopend zijn. Men kan hier ook op buitenlandse koersen wedden en daar zijn dan televisiebeelden van te zien. Ook van de Nederlandse koersen worden live-beelden vertoond in de wedkantoren. Loop daar eens naar binnen. Al is het maar voor een gratis kopje koffie.
In de tweede helft van 2002 is het telefonisch wedden geïntroduceerd. Informatie hierover op de website van Champion's (zie links onder "Links")
Het afsluiten van weddenschappen, als is het maar voor 50 cent, maakt een bezoek aan de renbaan of het wedkantoor extra spannend. Door het spel wordt men deelnemer, het gekozen paard wordt een beetje van jou en dat maakt het nou zo leuk.

terug naar het begin






4. Draverfokkerij:
De voor de drafsport gebruikte paarden zijn speciaal voor dit doel gefokt en hiermee is men al in de negentiende eeuw begonnen. Het stamboek is gesloten en er komt, in het algemeen gesproken, geen vreemd bloed meer bij. Dat zou ook niet verstandig zijn, want door strenge selectie is een paardenras ontstaan dat de snelle draf als natuurlijke gang heeft ontwikkeld. Elk ander paard gaat bij hogere snelheid over in galop. Dravers kunnen in draf een maximale snelheid behalen van ruim 50 km/h en dit over 2000 m volhouden!
Zie verder onder keuze "draverfokkerij" (linkermenu).

terug naar het begin






5. Bekende namen in Nederland:
Paarden:
- Hairos II: Franse importhengst, die in 1960 in New York wereldkampioen werd en in Parijs de Prix d'Amérique won. De belangrijkste draverijen ter wereld.
- Quicksilver S: crack uit de jaren 1960 - 1970. Hij nam deel aan 466 koersen en won er 142, nog steeds een werelrecord. Als jong paard kon hij niet winnen, maar op latere leeftijd werd hij een fenomeen. Hij sloot als zeventienjarige zijn koerscarrière af met een overwinning in het Kampioenschap van de Nederlandse Paarden.
- Kees Verkerk: "de schrik van het Westland", groot stayer, vernoemd naar de schaatser, tegen wie hij nog een tweekamp op het ijs heeft gelopen.
- Henri Buitenzorg: groot kampioen, van Europese klasse.
- Jojo Buitenzorg: wispelturig, maar ook groots.
- Speedy Volita: Amerikaanse importmerrie, die supersnel was en in binnen- en buitenland grote successen behaalde.
- Yellowa: taaie hengst, "de beer van de Veluwe", die een half miljoen euro won met zijn eigenaar-trainer Ton Blok.
- Action Skoatter: schimmelmerrie, die ook bijna een half miljoen euro won. Zij was snel als geen ander en werd de "Koningin van Friesland" en de "Vliegende Friezin" genoemd.

Zie ook de foto's en beschrijvingen in de "Hall of Fame Ned." (via linkermenu).

Mensen:
- Willem Geersen: kampioen-trainer-pikeur 1935-1964
- Jan Wagenaar sr. en jr.: kampioen-trainer-pikeur 1965-1976
- Jan van Dooyeweerd: kampioen-trainer-pikeur 1972/1973
- Tjitse Smeding: kampioen-trainer-pikeur 1980-1992
- Hugo Langeweg: kampioen-trainer-pikeur 1993-2001

terug naar het begin

Twee keer Kees Verkerk.
Beide op ijzers, de ene
op ruwe en de andere op gladde.

6. Klassieke koersen:
Klassieke koersen zijn draverijen of rennen, uitgeschreven voor een generatie paarden of voor de beste paarden van het land. Deze koersen hebben een lange historie en de winnaarslijst is imponerend. Men moet een paard lang van tevoren voor zo'n koers inschrijven, soms al als veulen. Niemand wil de kans op een Klassiek winnaar missen, dus veel eigenaren schrijven hun paarden in en zo wordt een grote pot opgebouwd, die in Nederland leidt tot bijv. een eerste prijs van 70.000 euro voor de winnaar van de Derby. In het buitenland zijn de te winnen bedragen veelvouden hiervan, maar is de kans om te winnen veel kleiner.
Klassieke koersen in Nederland:
- Jonker- en Jofferprijs: voor tweejarigen, hengsten en merries apart
- Productendraverij: voor tweejarigen, finale van de Jonker- en Jofferprijs
- Sweepstakes: voor driejarigen, hengsten en merries apart
- Derby: voor driejarigen, de koers van het jaar

Andere belangrijke koersen in Nederland:
- Gouden Zweep: Ned.paarden van 5 jaar en ouder. Mooie ereprijs, uitgereikt door ...
- Grote Prijs der Lage Landen: internationale koers op Duindigt over 2600 m
- Prijs der Giganten: internationale koers in Wolvega over 1609 m
- Kampioenschap van Nederland: voor paarden in Ned.bezit (ook buitenlands gefokt)
- Kampioenschap Ned.Paarden: voor in Ned. gefokte paarden
- Holland - België: unieke interland tussen Ned. en Belgisch gefokte paarden


terug naar het begin

De crack Quicksilver S.
Hij won geen klassiekers,
maar de meeste koersen
uit het tweede rijtje won hij
meer dan 1 keer.

 



Kortebaan:
In tal van dorpen in Noord-Holland, maar ook enkele in Zuid-Holland en Friesland, wordt tijdens de feestweek een kortebaan-wedstrijd georganiseerd. Op een met zand bedekte straat kampen dan telkens twee harddravers tegen elkaar over ca. 300 m en de winnaar gaat naar de volgende ronde. Echte dorpsfeesten zijn dat, met veel weddenschappen, bier en gezelligheid. Dikwijls is het een reunie, waar geëmigreerde dorpelingen soms voor overkomen vanaf de andere kant van de wereld.
Zie verder onder linkermenu.


terug naar het begin






Verdere informatie:
Voor verder informatie wordt verwezen naar de Links (knop Links) naar andere sites over deze boeiende tak van paardensport.

terug naar het begin

trainen in Frankrijk
aan de Normandische kust